Khi đất sét chuyển mình thành gốm.

* Những cái tô, cái chén ở Yên Lam được làm từ đất sét trắng. Là loại đất đã được ngâm lắng ở bồn ngâm nhiều ngày, sàn lọc để được những hạt sét mịn và không còn lẫn tạp chất. Đất sau khi được xử lý kỹ lưỡng là đến đoạn tạo hình cho đất nhờ các loại khuôn thạch cao.

* Khuôn gốm giúp sản phẩm có thể đồng đều cho phù hợp với yêu cầu trình bày và xếp đặt trong nhà bếp của các nhà hàng. Gốm khi ra khỏi khuôn sẽ cần thêm công đoạn tỉa gọt những phần đất dư thừa, sau đó thì đem phơi cho thật khô với nắng. Một chút nóng vội khi đem đồ phơ chưa khô hẳn đưa vào lò nung, có thể sẽ trả giá là hư lỗi cả một mẻ lò.

* Với lần nung đầu tiên gọi là sơ nung ở 600-900 độ c, đồ phơ sau khi nung chuyển sang thân phận mới là đất nung. công đoạn này giúp đất sét kết khối thành dạng cứng cáp hơn, để thuận tiện cho đoạn trang trí và làm men.

* Đất nung vẫn còn xốp và dễ bể lắm, nên người thợ trang trí gốm vẫn cần có sự cẩn trọng và kinh nghiệm. Có lần cậu bạn mình ghé thăm xưởng, cậu ngồi vẽ cùng với mình, cả hai tập trung trong say xưa nên chẳng đứa nào nhìn đứa nào. Cậu vẽ xong quay qua khoe với mình, một chiếc ly gốm với họa tiết sóng nước phủ kín, mình và cậu chưa kịp hết thích thú thì ôi thôi, ly và quai đã rời xa nhau. Mình quên dặn cậu là không được cằm cái quai khi vẽ cái ly, chỗ đó còn yếu lắm. Mình nhớ hoài bản mặt cậu khi ấy, héo queo như cái ly vỡ vụn.

* Men gốm có thể phủ lúc trước khi vẽ hoặc sau khi, tùy loại men và chủ ý của người làm. Những loại men không có độ trong suốt thấy xương gốm, thì bạn chỉ có thể vẽ sau khi phủ men, một công việc hết sức tèm lem nếu như bạn thật sự không quen với công việc này. Phủ men cho gốm cũng là một công đoạn cần nhiều sự chú tâm, vì chúng mình không được phép để lại dấu tay trên bề mặt men nếu không là một sự chủ ý của thiết kế. Có một cách phủ men cho khỏe là dùng máy xịt phun men, nhưng cảm quan của mình là không thích lắm nếu men gốm có bề mặt quá một màu, mình thích những vệt chảy đọng hay độ gợn nhẹ do men phủ kiểu thủ công.

* Qua công đoạn men màu hoa lá thì các bạn đất nung đã sẵn sàng cho lần nung thứ hai, ở 1.200-1.250 độ, bước qua ngọn lửa này, các bạn đất nung trở mình thành gốm, thành sứ, thành những món đanh chắc cùng muôn sắc muôn vẻ của men.

* Chỉ khi có được gốm, những người làm công việc chuyển mình cho đất sét mới gọi là hoàn thành sứ mệnh, rồi gốm sẽ đi đến các bàn tiệc ở khắp nẻo khắp miền, làm đẹp cho món ăn, làm vui lòng người nấu bếp.